Öğrenme Güçlüğü Nedir ve Çeşitleri Nelerdir?

Öğrenme güçlüğü, konuşma, dinleme, okuma, yazma, akıl yürütme ve matematik yeteneklerinin kazanılmasıyla birlikte ortaya çıkan bir gelişim bozukluğudur. Günümüzde ilerleyen tıp ve teknoloji doğrultusunda %100 iyileşme sağlanabilen öğrenme güçlüğü, ilk kez 1962 yılında tanımlanmıştır.

Öğrenme güçlüğü, merkezi sinir sistemi işleyişindeki bir bozukluk neticesinde oluşabileceği gibi doğuştan gelen bir sorun da olabilir. İlköğretim ile başlayan öğrenme süreci çocukta var olan öğrenme bozukluğunun gün yüzüne çıkmasına neden olmaktadır. Öğrenme sürecinde bireyin bilgi ediniminde görülen güçleşme ve öğrenme alanlarındaki işlev bozuklukları; bireyde öğrenme güçlüğünün varlığını işaret etmektedir.

Öğrenme güçlüğü olan çocuğun zeka seviyesinin yaşıtlarından daha geride olduğu söylenemez. Öğrenme bozukluğu olan çocukların zeka seviyelerinin genellikle normal veya normalin üzerinde olduğu görülmektedir. Öğrenme bozukluğu; zeka seviyesinden bağımsız olarak konuşma, dinleme, okuma, okuduğunu anlama, heceleme, yazma, matematiksel hesaplamalar yapma ve kendini ifade etme gibi durumlarda kendini gösteren gelişimsel bir bozukluktur.

Okul öncesinde oyun ağırlıklı aktivitelerde bulunan çocuklar, ilk öğretimin başlamasıyla birlikte okuma, yazma, okunulanı anlatma ve dinleme gibi becerileri edinirler. Bu dönemde çocukta var olan ancak daha önce farkedilmemiş öğrenme bozuklukları gözlemlenir. Çocukta öğrenme güçlüğünün farkedilmesi durumunda bir an önce uzmana başvurulmalı ve gereken yardımı almalısınız.

ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜNÜN ÇEŞİTLERİ

Öğrenme güçlüğü kendi içinde farklı alt tiplere ayrılmaktadır. Öğrenme güçlüğü, disleksi (okuma bozukluğu), disgrafi (yazılı anlatım bozukluğu), diskalkuli (matematik bozukluğu) ve afazi (dil bozukluğu) gibi birbirinden farklı türlere ayrılmaktadır. Öğrenme güçlüğü problemi olan bireyde bunların biri veya birkaçı bulunabileceği gibi bu türlere hiperaktivite ve dikkat eksikliği gibi sorunlar da eklenebilir.

Disleksi (Okuma Bozukluğu)

Öğrenme güçlüğünün türlerinden biri olan disleksi, okum bozukluğudur. Hiç okuyamama, atlama, ekleme, ters çevirme ve heceleyerek okuma gibi geniş bir yelpazeye sahip olan disleksi, kendi içinde de iki kola ayrılmaktadır. Disleksinin türlerine kısaca deyinmek gerekirse;

Disfonik disleksi; işitsel kavrama ve ayırt etme becerisindeki bozukluktur. Disfonik disleksi problemi olan kişiler dil ve sözlü ifadelerde güçlük çekerler.

Disidetik disleksi; zihinde canlandırma yeteneğinin yetersiz olması durumudur. Bu durumda kişi; harflerin sıralanışını karıştırır, ters çevirir, günleri ve ayları sırasıyla söylemekte zorlanır.

Disgrafi (Yazılı Anlatım Bozukluğu)

Disgrafi, yazı yazma zorluğudur. Disgrafi problemi olan kişilerde yazılı anlatım yeteneği oldukça zayıftır. Karmaşık, düzensiz ve okunması zor el yazısına sahiptirler. Birbirine benzeyen harf ve sayıları birbirine karıştırırlar.

Diskalkuli (Matematik Bozukluğu)

Öğrenim bozukluklarından bir diğeri olan diskalkuli, matematik becerilerindeki zorluğu ifade eder. Yanlış hesaplamalar, zor öğrenme, tersten işlem yapma, sayıları ezberlemede zorluklar ve problemleri anlamakta zorlanma gibi durumlar görülür.

Dispraksi (Sözel Olmayan Öğrenme Güçlüğü)

Dispraksi bir diğer deyişle; hareket koordinasyon eksikliği olarak tanımlanmaktadır. Dispraksi sorunu olan bireylerin motor hareketleri karşısında zorlanması söz konusudur. Bu kişiler makas kullanımında, kalem kullanımında, düğme ilikleme ve yapboz birleştirme gibi eylemleri gerçekleştirmede zorlanırlar.

Afazi (Dil Bozukluğu)

Afazi, dil bozukluğu olarak tanımlanan bir öğrenme güçlüğüdür. Beyindeki dil merkezinde meydana gelen hasar sonucunda konuşma ve yazma sorunu meydana gelir. Çeşitli beyin travmaları ve beyin hastalıklarının beynin sol yarım küresinde bulunan dil merkezini etkilemesi sonucunda meydana gelir. Bu durum sonucunda konuşma, konuşulanı anlama, tekrarlama, adlandırma, yazma ve okuma becerilerinde yetersizlik görülür.

ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ BELİRTİLERİ

Öğrenme güçlüğü belirtileri kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir. Öğrenme güçlüğünü işaret eden temel belirtilerin yanı sıra dikkat eksikliği ve hiperaktiflik gibi durumlarda öğrenme güçlüğüne eşlik edebilir. Ülkemizde genellikle 1. veya 2. sınıfta farkedilen öğrenme güçlüğü kolayca tedavi edilebilir ve %100’ e yakın bir iyileşme sağlanabilir.

İşitsel ve görsel algı problemleri yaşarlar.

Saati öğrenmede zorlanırlar ve zamanı karıştırırlar.

Dağınıktırlar.

Dikkat problemi yaşarlar.

Zamanı iyi kullanamazlar.

Düşünmeden davranırlar.

Zeka düzeyleri normal veya normalin üzerindedir.

Motor ve el-göz koordinasyonları zayıftır.

ogrenme-guclugu-belirtileri.jpg

Dil gelişimleri gecikmiştir.

Kendilerini ifade etmekte zorlanırlar.

Bazılarında hiperaktiflik (aşırı hareketlilik) görülürken, bazılarında hipoaktiflik (çok yavaş hareket etme) görülür.

Organizasyon bozukluğu vardır.

İletişim sorunu yaşarlar ve arkadaşları ile iyi geçinemezler.

Duyusal kusurları yoktur.

Mantık yürütmede zorluk yaşarlar.

Sağ-sol ayırt edememe söz konusudur.

Yukarıda ki yazı farklı kaynaklardan derlenerek oluşturulmuş, öneri ve bilgilendirme yazısıdır. Kesin teşhis ve tedavi niteliği taşımamaktadır. Herhangi bir sağlık sorunu karşısında mutlaka doktorunuza başvurunuz.

Yüksel Köksal

Aile Danışmanı / Kişisel Gelişim Profesyoneli